Het overlijden en nalatenschappen zijn onderwerpen die mensen in het algemeen niet graag bespreken en die tot conflicten kunnen leiden. Het valt echter niet te ontkennen dat de meeste mensen hun nalatenschap willen regelen en de kosten willen beperken die bij hun overlijden moeten worden betaald. Diverse instrumenten zijn beschikbaar om de nalatenschap naar eigen inzicht te regelen. Een van deze instrumenten is de maatschap. Zo kunt u onder meer een grote mate van controle behouden over het vermogen dat u aan de volgende generatie wilt doorgeven.
Principe
Het wettelijk kader voor de maatschap is te vinden in het boek 4 van het onlangs in werking getreden Wetboek van vennootschappen en verenigingen.
De maatschap is een vennootschapsvorm die aan weinig dwingende regels onderworpen is. Om een maatschap op te richten, moet je minstens met twee vennoten zijn en voegen deze hun vermogen samen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Eén van de doelstellingen van de maatschap is om de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel toe te kennen. Daarnaast heeft een maatschap geen rechtspersoonlijkheid, maar wel een eigen vermogen. Elke vennoot wordt eigenaar van aandelen in ruil voor zijn inbreng.
Roerende goederen (aandelen, banktegoeden, kunstwerken, …) en onroerende goederen kunnen worden ingebracht in een maatschap. De inbreng kan geschieden in volle eigendom, naakte eigendom of vruchtgebruik in ruil voor aandelen die het vermogen van de maatschap vertegenwoordigen.
De oprichting
De maatschap is een rechtsvorm die weinig formaliteiten en oprichtingskosten vergt. De inbreng van de goederen in de maatschap moet niet worden vastgelegd in een notariële akte (zolang het geen onroerend goed betreft). De inbreng van roerende goederen wordt daarom meestal vastgelegd bij een onderhandse akte. Bovendien hoeven de statuten niet te worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
Er zijn twee mogelijkheden voor de oprichting:
- Ofwel schenkt een vennoot een schenking aan de begunstigden en richt met hen de maatschap op;
- Ofwel wordt de maatschap uitsluitend opgericht door de vennoot, die vervolgens de aandelen van de vennootschap schenkt.
De werking
Het voornaamste voordeel van een maatschap is dat zij een bijzonder flexibele structuur heeft. De organisatie en het beheer ervan kunnen worden opgenomen in de statuten, die zelf bij eenvoudige onderhandse akte kunnen worden aangepast, hetgeen de grote flexibiliteit mogelijk maakt.
De bevoegdheden van de beheerder, die zelfs voor een kleine aandeel vennoot is, worden bepaald in de statuten en kunnen zeer ruim zijn. De beheerder bepaalt in de statuten wie vennoot wordt en behoudt het zeggenschap over het beheer van het ingebrachte vermogen.
In geval van ontslag van de statutair beheerder is zijn instemming vereist, tenzij er gegronde redenen zijn, die aan het oordeel van de rechter worden overgelaten.
Door middel van de algemene vergadering hebben de vennoten de bevoegdheid om enige controle uit te oefenen op de activiteiten van de beheerder.
De maatschap en vermogensplanning
Vanwege het weinig gereglementeerde karakter ervan wordt de maatschap vaak gebruikt voor vermogensplanning door ouders ten behoeve van hun kinderen.
Enkele voorbeelden :
- De heer en mevrouw X bezitten een gebouw dat zij verhuren. Door de naakte eigendom van dit gebouw in te brengen in de maatschap, behouden zij het vruchtgebruik en bijgevolg de huurinkomsten. Zij hebben de mogelijkheid om hun kinderen het grootste deel van hun aandelen in de maatschap te geven, die in dit geval de blote eigendom van het gehuurde goed vertegenwoordigen. Als statutaire beheerders zijn van de maatschap, behouden de heer en mevrouw X de controle over hun vermogen en terwijl zij reeds een deel van hun nalatenschap regelen.
- De heer Y een bezit een bedrijf. Door zijn aandelen via een maatschap aan zijn kinderen over te dragen, zal hij bepaalde beslissingen kunnen blijven nemen en de controle behouden, terwijl zijn kinderen geleidelijk te verantwoordelijkheden van het leiden van een bedrijf leren.
- De maatschap kan ook dienen als bescherming tegen een ex-echtgenoot. Mevrouw Z overlijdt en laat als enige erfgenaam haar minderjarig kind na, die tot zijn/haar meerderjarigheid onder de verantwoordelijkheid van zijn/haar andere ouder valt. Deze laatste zal dan ook het vermogen van mevrouw Z beheren. Dit recht van beheer kan niet worden uitgesloten door middel van een schenking of een testament. Om dit te voorkomen kan mevrouw Z gebruik maken van de maatschap oprichten en het beheer van haar vermogen toevertrouwen aan de persoon van haar keuze totdat haar kind een zekere leeftijd bereikt waarop hij/zij het alleen kan beheren.
De voordelen van de maatschap als instrument voor vermogensplanning kunnen als volgt worden samengevat: grote flexibiliteit, vrije uitkering van winst, geen minimumkapitaalvereiste, behoud van zeggenschap en een grote mate van discretie (geen neerlegging van jaarrekeningen of statuten, alleen het mandaat van de beheerders wordt gepubliceerd).
Om de rechten van uw erfgenamen te optimaliseren en een maatschap op te richten, aarzel dan niet om advies in te winnen bij onze specialisten in familie- en vennootschapsrecht.
Share us!