Organiseer zelf uw verkiezingen volgens een gepersonaliseerde kalender
Ingevolge de COVID-19 pandemie werd de dag na de bekendmaking van de kandidatenlijsten in maart 2020 uw verkiezingsprocedure opgeschort.
Bij koninklijk besluit van 15 juli 2020 werden de verkiezingsdagen uitgesteld tussen de 16 en 29 november 2020, zodat u voortaan uw nieuwe verkiezingskalender kunt opstellen.
Kies hieronder uw nieuwe verkiezingsdag, overeenkomstig uw initiële verkiezingsdag die automatisch wordt uitgesteld, tenzij anders overeengekomen tussen de sociale partners. Uw nieuwe verkiezingskalender wordt gegenereerd met alle informatie en formulieren die nuttig zijn voor de organisatie van uw verkiezingen.
Stel uw nieuwe verkiezingsdatum in
initieel
Na uitstel
Begin van de occulte beschermingsperiode (tegen ontslag)
Aanplakking van het bericht met de (nieuwe) verkiezingskalender en de (nieuwe) uurregeling
Uiterlijk zeven dagen voordat de procedure voor de sociale verkiezingen wordt hervat, stelt de ondernemingsraad of CPBW, of bij ontstentenis ervan, de werkgever, de werknemers in kennis van de uitgestelde verkiezingsdatum, van de eventueel gewijzigde uurregeling van de verkiezingen en van de nieuwe data vanaf de hervatting van de procedure op X+36.
De uitgestelde verkiezingsdatum wordt bepaald in verhouding tot de oorspronkelijke verkiezingsdatum (i.e. automatische omzetting). Echter kan een nieuwe datum vrij worden bepaald door de ondernemingsraad of CPBW, of bij ontstentenis ervan, door de werkgever, in de periode tussen 16 en 29 november 2020. Ter herinnering: tijdens de opschortingsperiode van de verkiezingsprocedure blijven de ondernemingsraad en/of de CPBW op geldige wijze vergaderen en kunnen zij dergelijke beslissingen nemen.
Voor ondernemingen waarbij de oorspronkelijk verkiezingsdatum vastgelegd was buiten de periode tussen 11 en 24 mei 2020 (ten gevolge van een gerechtelijke vernietiging van de verkiezingen, een met vertraging ingeleide procedure, een gerechtelijk beroep dat geleid heeft tot een vertraging van de procedure, een schorsing van de procedure wegens staking of tijdelijke werkloosheid, ...), worden de sociale verkiezingen uitgesteld naar de eerste week (d.w.z. tussen maandag 16 en zondag 22 november 2020), op de weekdag die overeenstemt met de weekdag waarop de oorspronkelijk verkiezingsdatum viel.
De uurregeling van de verkiezingsdatum blijft in principe ongewijzigd. De ondernemingsraad of het CPBW, of bij ontstentenis ervan de werkgever, kan deze uurregeling evenwel wijzigen. Deze wijziging mag er niet toe leiden dat het aantal uren dat voor de stemming is voorzien in de aankondiging van de verkiezingsdatum, wordt verminderd.
De inlichtingen en beslissingen met betrekking tot de datum en, desgevallend, met betrekking tot de nieuwe uurregeling van de verkiezingen, worden ter kennis gebracht van de werknemers. Deze kennisgeving vindt plaats door middel van een aanplakking – op dezelfde plaatsen als de aankondiging van de verkiezingsdatum (formulier X) – van een formulier conform de volgende modellen (voor de CPBW of voor de OR)
Deze aanplakking kan worden vervangen door een elektronische terbeschikkingstelling van het document, voor zover alle werknemers er tijdens hun normale werkuren toegang toe hebben.
Terzelfdertijd dienen de representatieve werknemersorganisaties en de FOD Werkgelegenheid te worden ingelicht via het elektronisch platform of door een brief per post te versturen naar de hoofdzetel van deze organisaties.
Bron : Koninklijk besluit dd. 15 juli 2020 tot regeling van de herneming van de procedure sociale verkiezingen die werd opgeschort op basis van de wet van 4 mei 2020 tot regeling van de opschorting van de procedure sociale verkiezingen van het jaar 2020 ingevolge de coronavirus COVID-19-pandemie (B.S. 22 juli 2020).
Heropstart van de verkiezingsprocedure na de opschorting wegens COVID-19
Aanplakking van de kandidatenlijsten
Uiterlijk op die dag moet de werkgever of zijn afgevaardigde over tot de aanplakking van de elektronische of papieren kandidatenlijsten, die moeten overeenstemmen met dit modelformulier.
De kandidatenlijsten kunnen als zodanig worden aangeplakt. In elk geval dient dit om een neutrale aanplakking te gaan, vrij van logo’s en opvallende illustraties of kleuren. De lijsten worden op dezelfde plaatsen aangeplakt als het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt.
De lijsten moeten overeenkomstig de volgende volgorde worden gerangschikt :
- n° 1 : ACLVB
- n° 2 : ACV
- n° 3 : ABVV
- n° 4 : NCK
Een vertegenwoordiger van elke representatieve organisatie die een lijst heeft ingediend, mag deze aanplakking bijwonen.
Deze aanplakking mag vervangen worden door het ter beschikking stellen van een elektronisch document, voor zover alle werknemers hiertoe tijdens hun normale werkuren toegang hebben. Het aangeplakte bericht dient de volgende vermelding te bevatten: «Om de afvaardiging die zal worden verkozen, een werkelijk vertegenwoordigend karakter te geven, hebben alle werknemers tot plicht aan de stemming deel te nemen.»
Bron : Art. 36 van de wet
Aanwijzing van de voorzitter(s) van de stembureaus
De voorzitter van elk bureau wordt gekozen door de raad of het comité, of bij ontstentenis ervan door de werkgever in akkoord met de vakbondsafvaardiging, of, bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, door de werkgever in akkoord met de betrokken representatieve werknemersorganisaties.
Wordt eveneens aangewezen, een plaatsvervangend voorzitter die opgeroepen wordt om de voorzitter te vervangen wanneer deze in de onmogelijkheid verkeert om zijn functie uit te oefenen.
Indien op de dag van de aanplakking van de kandidatenlijsten (X+40) geen akkoord is bereikt, stelt de werkgever de sociaal inspecteur-districtshoofd van de Algemene Directie Toezicht op de sociale wetten van het ambtsgebied daarvan in kennis. Deze mag hetzij het voorzitterschap van een hoofdbureau op zich nemen en de voorzitters en de plaatsvervangende voorzitters van de andere bureaus aanwijzen, hetzij de voorzitter en de plaatsvervangende voorzitters van het hoofdbureau en van de andere bureaus aanwijzen wanneer hij verhinderd is het voorzitterschap van een hoofdbureau op zich te nemen.
Zowel in het ene als in het andere geval worden de voorzitters en de plaatsvervangende voorzitters onder het personeel van de onderneming aangewezen. Ze mogen niet onder de kandidaten worden gekozen. Bij bemiddeling van de sociaal inspecteur-distictshoofd van de Algemene Directie Toezicht op de sociale wetten van het ambtsgebied en zo het niet mogelijk is deze voorzitters aan te wijzen onder het personeel van de onderneming kan de sociaal inspecteur-districtshoofd daartoe een sociaal inspecteur aanwijzen die onder zijn gezag staat.
Bron : Art. 42 van de wet
Mogelijke klacht tegen de kandidatenlijsten
Gedurende een periode van 7 dagen na de aanplakking van de kandidatenlijsten, kunnen de werknemers en uitzendkrachten die op de kiezerslijsten voorkomen, alsmede de betrokken representatieve werknemers- of kaderledenorganisaties, bij de werkgever elke klacht indienen die in verband met de voordracht van de kandidaten nuttig geacht wordt. De gehuwde vrouwen en de weduwen komen op de kandidatenlijsten voor met hun meisjesnaam eventueel voorafgegaan door de naam van hun echtgenoot of van hun overleden echtgenoot. Zij kunnen elke wijziging dienaangaande aan de werkgever mededelen.
De kandidaten kunnen zelf aan de werkgever vragen om hun voornaam te laten volgen door hun gebruikelijke voornaam op basis waarvan zij gekend zijn in de onderneming. De werknemers die hun kandidatuur wensen in te trekken, of die verbeteringen aan hun naam of voornaam wil aanbrengen, brengen dit ter kennis van de werkgever eveneens binnen dezelfde termijn. De werkgever past de lijst aan overeenkomstig het verzoek van de kandidaat.
Bron : Art. 37, al. 1, van de wet
Voorlegging van klachten door de werkgever bij de betrokken organisatie
Daags na de in het voorgaande punt bedoelde dag, legt de werkgever de klacht of de intrekking van de kandidatuur voor aan de organisatie die kandidaten heeft voorgedragen, of aan de kaderleden die een lijst hebben voorgedragen. Enkel indien de werkgever de klacht of intrekking per post overmaakt, dient hij deze te richten aan de representatieve organisatie, alsook aan zijn volmachthebber, voorzover deze een adres meegedeeld heeft. Indien de werkgever kiest voor een mededeling van de klacht of intrekking op elektronische wijze via de webapplicatie, kan worden verondersteld dat de volmachthebber tevens toegang heeft tot de webapplicatie en is een verzending per post dus overbodig.
De organisaties of de kaderleden die een lijst hebben voorgedragen, beschikken over een termijn tot uiterlijk X + 54 om de lijst met voorgedragen kandidaten na klacht te wijzigen als zij dat nodig achten, via een van de volgende formulieren (Modelformulier aanpassing na klacht tegen volledige lijst – Modelformulier aanpassing na klacht).
De datum van de wijziging wordt bepaald door de datum van de verzending per post of de datum die op de webapplicatie wordt toegekend.
De kandidaten die het voorwerp zijn van een klacht omdat ze niet voldoen aan de verkiesbaarheidsvoorwaarden, mogen niet vervangen worden wanneer ze geen deel uitmaakten van de onderneming op de 30ste dag voorafgaand aan de dag van de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt. In geval van intrekking van de kandidatuur binnen de voorgeschreven termijn, zijnde ten laatste op X + 47, beschikt de organisatie over een termijn die uiterlijk op de 76e dag na de dag van de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt een einde neemt, om deze kandidaat te vervangen.
Bron : Art. 37, al. 3, van de wet
Beroep van de werkgever indien voorafgaandelijk geen klacht werd ingediend
De werkgever kan beroep instellen tegen de voordracht van kandidaten, zelfs indien geen enkele klacht werd ingediend, wanneer de kandidaturen niet in overeenstemming zijn met de wettelijke en reglementaire bepalingen (voorwaarden van verkiesbaarheid, teveel kandidaten op eenzelfde lijst...).
In het geval er geen klacht werd ingediend, moet het beroep van de werkgever worden ingesteld ten laatste op de 52e dag te rekenen vanaf de datum van de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt.
De arbeidsrechtbank doet uitspraak binnen de 14 dagen die volgen op de dag van ontvangst van het beroep van de werkgever. De uitspraak is niet vatbaar voor hoger beroep of verzet (zie “X + 66” infra).
Bron : Art. 39 §2, al. 2, van de wet
Wijziging(en) van de voorgedragen kandidatenlijsten
De representatieve organisaties van de werknemers of de kaderleden die een lijst hebben voorgedragen, beschikken over een termijn tot uiterlijk die dag om de lijst met voorgedragen kandidaten na klacht te wijzigen als zij dat nodig achten, via een van de volgende formulieren (Modelformulier aanpassing na klacht tegen volledige lijst – Modelformulier aanpassing na klacht).
De datum van de wijziging wordt bepaald door de datum van de verzending per post of de datum die op de webapplicatie wordt toegekend.
Bron : Art. 37, al. 3, van de wet
Aanwijzing van alle leden van de stembureaus
De voorzitter van elke stembureau wijst zijn secretaris evenals een plaatsvervangende secretaris aan.
Vier bijzitters worden door de raad of het comité aangesteld; als deze geen beslissing neemt, dan wijst de sociaal inspecteur-districtshoofd of een sociaal inspecteur die hij afvaardigt, de bijzitters aan. Wanneer nog geen raad of comité is opgericht, wijst de voorzitter de bijzitters aan.
Indien bij de aanvang of hervatting van de kiesverrichtingen één of meer bijzitters afwezig zijn, wijst de voorzitter, om hen te vervangen, kiezers aan onder de eersten die zich aanbieden bij het stembureau zonder dat deze aanwijzing, voor zover mogelijk, de goede werking van de onderneming mag schaden.
De secretaris en de bijzitters moeten op de kiezerslijsten van de werknemerscategorie, voor dewelke ze hun functie als secretaris of bijzitter uitoefenen, voorkomen. Met de instemming van de werknemersafgevaardigden, of van de representatieve werknemersorganisaties mag evenwel afgeweken worden van het voorschrift dat zij tot dezelfde werknemerscategorie (als deze die in het bureau komt stemmen) moeten behoren. Op basis van dergelijk akkoord zou bijvoorbeeld een bediende secretaris of bijzitter kunnen zijn van een stembureau van het kiescollege arbeiders.
De secretaris en de bijzitters mogen niet onder de kandidaten worden gekozen en zij moeten deel uitmaken van het personeel van de onderneming.
De aanwijzing van alle leden van de bureaus moet gebeuren uiterlijk op die dag aankondigt.
Bron : Art. 42, al. 7 en volg., van de wet
Tweede aanplakking van de (al dan niet) gewijzigde kandidatenlijst
De werkgever laat de kandidatenlijsten een tweede keer aanplakken, al dan niet gewijzigd door de mannelijke en vrouwelijke kandidaten of door de representatieve werknemersorganisaties, de representatieve kaderledenorganisaties of de kaderleden die ze hebben voorgedragen, of ingevolge tijdige intrekking.
Deze aanplakking kan worden vervangen door het ter beschikking stellen van een elektronisch document, voor zover alle werknemers hiertoe toegang hebben tijdens hun normale werkuren.
De lijsten moeten overeenkomstig de volgende volgorde worden gerangschikt (n°1 : ACLVB ; n° 2 : ACV ; n° 3 : ABVV ; n°4 : NCK). De namen van de kandidaten worden ingeschreven in de volgorde van hun voordracht.
Bron : Art. 37, al. 4, van de wet
Akkoord om elektronisch te stemmen
Naar aanleiding van de COVID-19-pandemie is de wetgever opgetreden om werkgevers die hun werknemers elektronisch wilden laten stemmen bij de verkiezingen, vanuit hun gebruikelijke werkplaats of een andere locatie (thuis), toe te laten dit weer te doen.
Hoewel de beslissing van de werkgever om over te gaan tot een elektronische stemming in principe uiterlijk 90 dagen voor de verkiezingsdag, d.w.z. op "dag X" (die in februari 2020 plaatsvond) ter kennis gebracht moet worden van de werknemers, is de wet uitdrukkelijk gewijzigd om de goedkeuring van een dergelijke beslissing uit te stellen tot na de dag waarop de verkiezingsprocedure wordt hervat na de schorsing wegens de COVID-19-pandemie.
Deze beslissing is onderworpen aan de volgende voorwaarden en modaliteiten:
- Ze moet worden voorafgegaan door een akkoord tussen de werkgever en alle vertegenwoordigers van de representatieve werknemersorganisaties (en kaderleden) die kandidaten hebben voorgesteld voor de verkiezingen (zie de lijsten meegedeeld in maart 2020). Bij gebrek aan een CPBW of een ondernemingsraad kan een dergelijke akkoord rechtstreeks worden gesloten met de leden van de vakbondsdelegaties;
- De overeenkomst mag ten vroegste op de eerste dag van de hervatting van de sociale verkiezingen worden gesloten ("nieuw datum X+36") en ten laatste op de "nieuwe dag X+56". Elk akkoord dat vóór de nieuwe dag X+36 wordt gesloten, is nietig op grond van artikel 11 van de wet van 4 mei 2020;
- Deze beslissing moet onmiddellijk ter kennis worden gebracht van de werknemers bij wijze van aanplakking van een bericht tot rechtzetting, op dezelfde plaatsen als waar het laatste bericht van formulier X werd aangeplakt. De fysieke aanplakking kan worden vervangen door een elektronische terbeschikkingstelling van het bericht tot rechtzetting, voor zover alle werknemers er tijdens hun normale werkuren toegang toe hebben. Terzelfdertijd moet dit bericht tot rechtzetting worden meegedeeld aan de (hoofdzetel van) de verschillende representatieve werknemersorganisaties en aan FOD Werkgelegenheid via het elektronisch platform of, bij gebrek daaraan, door een per post verstuurde brief per post;
- De beslissing moet uitdrukkelijk het akkoord omtrent de elektronisch stemming vermelden (in voorkomend geval gekoppeld aan de mogelijkheid om per briefwisseling te stemmen, hetgeen ook op X+56 moet worden aangeplakt). Alle aspecten en modaliteiten van het elektronisch stemmen moeten worden gespecificeerd (de wijze van identificatie; de modaliteiten van het stemmen; het systeem dat de nodige garanties biedt op vlak van betrouwbaarheid, veiligheid en neutraliteit; de betrokken gebruikelijke werkplaatsen; de betrokken categorie(ën) van werknemers; een eventuele opleiding; ...) ;
- Deze regeling is uitsluitend van toepassing op de verkiezingsprocedures die werden opgeschort. De bedrijven die de sociale verkiezingsprocedure te laat hebben opgestart, vallen niet onder het toepassingsgebied aangezien ze tijdig konden anticiperen op de COVID-19-crisis en dus tijdig konden voorzien in de elektronisch stemming.
Akkoord over de stemming per brief
De stemming per brief kan enkel worden toegestaan :
- bij aanzienlijke spreiding van het personeel (voorbeelden: over het hele land verspreide winkels die slechts één of twee personen per vestiging tewerkstellen, vervoerbedrijven waarvan de chauffeurs op de baan zijn, ondernemingen die herstellingen van apparaten uitvoeren aan huis ...);
- in geval van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst;
- in geval van nachtarbeid voor zover, voor de betrokken werknemerscategorie, aan volgende voorwaarden is voldaan:
- het aantal tewerkgestelde werknemers tussen 20u en 6u op de dag van de verkiezing overschrijdt niet 5% van het aantal op deze datum tewerkgestelde werknemers ;
- en het aantal tewerkgestelde werknemers tussen 20u en 6u op de dag van de verkiezing overschrijdt niet vijftien;
- wanneer de werknemers niet werken tijdens de openingsuren van de stembureaus.
Daartoe moet de werkgever het akkoord bekomen van alle vertegenwoordigers van de representatieve werknemersorganisaties en van de representatieve kaderledenorganisaties die kandidaten hebben voorgedragen voor de betrokken categorie, uiterlijk 56 dagen na de dag van de aanplakking van het bericht dat de verkiezingsdatum aankondigt.
Die (niet verplicht) model van akkoord voor stemming per brief mag worden gebruikt.
De getuigen mogen aanwezig zijn bij al de verrichtingen vereist door de stemming per brief.
Bron : Art. 57 van de wet
Aanplakking van de samenstelling van de stembureaus en van de indeling van de kiezers per bureau
De raad of het comité, of indien er nog geen is, de werkgever laat op dezelfde plaatsen als het bericht (via het volgende niet verplicht model) dat de datum van de verkiezingen aankondigt een bericht aanplakken waarop de samenstelling van de stembureaus en de indeling van de kiezers per bureau zijn aangegeven. Deze aanplakking kan worden vervangen door het ter beschikking stellen van een elektronisch document, voor zover alle werknemers hiertoe toegang hebben tijdens hun normale werkuren.
Bron : Art. 43 van de wet
Beroep tegen de gewijzigde kandidatenlijsten na klacht
Uiterlijk de 5e dag te rekenen vanaf de datum van de tweede aanplakking van de al dan niet gewijzigde kandidatenlijsten (X+56), kunnen de betrokken werknemers, de betrokken representatieve werknemersorganisaties en de betrokken representatieve kaderledenorganisaties alsmede de werkgever een beroep instellen tegen de voordracht van de kandidaten die aanleiding tot de klacht heeft gegeven.
Bron : Art. 39 §1-2, van de wet
Beslissing van de rechtbank over beroep werkgever
In het geval er beroep werd ingediend op uiterlijk X + 52, doet de arbeidsrechtbank uitspraak binnen de 14 dagen die volgen op de dag van ontvangst van het beroep van de werkgever. De uitspraak is niet vatbaar voor hoger beroep of verzet.
Bron : Art. 39 §3 van de wet
Aanwijzing van de getuigen
De betrokken representatieve organisaties van werknemers en kaderleden kunnen als getuigen bij de kiesverrichtingen zoveel werknemers aanwijzen als er stembureaus zijn, en evenveel plaatsvervangende getuigen (via het huidig niet-verplicht modelformulier).
In geval er slechts één stembureau voor één gemeenschappelijk kiescollege is, is er juridisch sprake van één stembureau, en kunnen de betrokken organisaties slechts één getuige en plaatsvervanger aanduiden, te kiezen uit één van de betrokken werknemerscategorieën (arbeider of bediende).
De getuigen stemmen in het bureau waar zij dienst doen. Indien zij volgens de werknemerscategorie waartoe zij behoren (arbeiders, bedienden, jeugdige werknemers of kaderleden) in een ander bureau moeten stemmen, mogen zij om een schorsing van de kiesverrichtingen verzoeken voor de tijd die nodig is voor het uitbrengen van hun stem.
Bron : Art. 44 van de wet
Beslissing van de rechtbank over een beroep (na een klacht)
In het geval er beroep werd ingediend na een klacht en uiterlijk op X + 61, doet de arbeidsrechtbank uitspraak binnen de 14 dagen die volgen op de dag van ontvangst van het beroep.
De uitspraak is niet vatbaar voor hoger beroep of verzet. Ook in dit geval mogen de kandidaten over wie de rechtbank geoordeeld heeft dat ze niet voldeden aan de verkiesbaarheidsvoorwaarden, niet vervangen worden indien ze geen deel uitmaakten van de onderneming op de 30ste dag voorafgaand aan de dag van de aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt.
Bron : art. 39, §3 van de wet
Einde van de occulte periode / Laatste vervanging(en) van kandidaten
Tot de 14e dag voor de dag van de verkiezingen, kunnen de representatieve werknemers- en kaderledenorganisaties, na raadpleging van de werkgever (dit betreft enkel een mededeling aan de werkgever, géén akkoord van de werkgever), een kandidaat vervangen via dit formulier in de volgende gevallen:
- bij het overlijden van een kandidaat;
- bij het ontslag gegeven door een kandidaat uit zijn betrekking in de onderneming;
- wanneer een kandidaat ontslag neemt uit de representatieve werknemersorganisatie of de representatieve kaderledenorganisatie die hem heeft voorgedragen; - bij de wijziging van de categorie van een kandidaat;
- bij de intrekking door de kandidaat van zijn kandidatuur (die plaats moet vinden uiterlijk op X+47).
Dit document moet aan de onderneming worden overgemaakt op dezelfde wijze als deze gekozen voor de indiening van de betrokken kandidatenlijst, dus naargelang het geval, hetzij via elektronische weg, hetzij via papieren weg. De datum van de vervanging wordt bepaald door de datum van de verzending per post of de datum die op de webapplicatie wordt toegekend.
De nieuwe kandidaat zal naar keuze van de organisatie die zijn kandidatuur heeft voorgedragen, op de lijst voorkomen hetzij op dezelfde plaats als de kandidaat die hij vervangt, hetzij als laatste kandidaat aan het einde van de lijst.
Bron : Art. 38 van de wet
Schrapping van de kiezerslijsten
De raad of het comité schrapt, bij een beslissing genomen met eenparigheid van stemmen, de werknemers die geen deel meer uitmaken van de onderneming op het ogenblik waarop de beslissing wordt genomen, van de kiezerslijsten. De raad of het comité schrapt eveneens, bij een beslissing genomen met eenparigheid van stemmen, de uitzendkrachten die niet voldoen aan de kiesvoorwaarden van de kiezerslijsten.
Bij ontstentenis van een raad of een comité, wordt deze beslissing genomen door de werkgever met het akkoord van alle leden van de vakbondsafvaardiging. Deze beslissingen zijn niet vatbaar voor beroep.
Bron : Art. 46 van de wet
Afsluiting en derde aanplakking van de definitieve kandidatenlijsten
Uiterlijk op de 13de dag die de dag van de verkiezingen voorafgaat, zijn de kandidatenlijsten definitief. Deze lijsten mogen dan ook niet meer gewijzigd worden.
De al dan niet gewijzigde kandidatenlijsten worden door de werkgever voor een derde keer in definitieve vorm aangeplakt, op dezelfde plaatsen als het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt. Op die manier is het voor alle betrokkenen duidelijk welke de definitieve kandidatenlijsten, eventueel gewijzigd na beroep, zijn, op basis waarvan de stembiljetten zullen worden opgemaakt.
Deze aanplakking kan worden vervangen door het ter beschikking stellen van een elektronisch document, voor zover alle werknemers hiertoe toegang hebben tijdens hun normale werkuren.
In principe dient een werkgever een aanplakking die op een inactiviteitsdag of een zondag valt, te vervroegen naar de vooravond van deze dag. In afwijking op dit principe, kan de aanplakking van de definitieve kandidatenlijsten plaatsvinden op de eerste gewone activiteitsdag in de onderneming die volgt op de dag van de ontvangst ervan, in geval de vervanging hem pas werd voorgelegd op een zondag of een gewone inactiviteitsdag in de onderneming die samenvalt met de veertiende dag die de dag van de verkiezingen voorafgaat.
Bron : Art. 38, al. 3, en 40 van de wet
Opmaken van de stembiljetten
De werkgever kan overgaan tot het opmaken van de stembiljetten overeenkomstig het volgende model (voor de PC n°327, het volgende model mag worden gebruikt). Bovenaan het stembiljet staan de beginletters van de representatieve werknemersorganisaties en van de representatieve kaderledenorganisaties en het nummer dat hen bij loting werd toegekend, alsook het nummer dat aan de individuele voordrachtlijsten van kaderleden werd toegekend.
De namen van de kandidaten worden erop ingeschreven in de volgorde van hun voordracht, gevolgd door de letter M of V naargelang het gaat om een kandidaat of kandidate. Indien een representatieve werknemersorganisatie of een representatieve organisatie van kaderleden geen kandidaten heeft voorgedragen, moet er op het stembiljet geen ruimte worden gelaten. Er wordt de werkgever aangeraden om de stembiljetten niet te laten drukken in en kleur die een representatieve organisatie van werknemers of van kaderleden gewoonlijk vertegenwoordigt.
Bron : Art. 50 van de wet
Gedeeltelijke stopzetting van de verkiezingsprocedure
De kiesprocedure wordt gedeeltelijk stopgezet wanneer geen enkele kandidatenlijst werd ingediend voor één of meerdere werknemerscategorieën (bv. arbeiders), maar één of meerdere lijsten werden ingediend voor minstens één andere werknemerscategorie (bv. bedienden).
De beslissing om de procedure gedeeltelijk stop te zetten kan genomen worden wanneer alle ingediende kandidaturen voor één of meerdere werknemerscategorieën werden ingetrokken of door de arbeidsrechtbank nietig verklaard werden, terwijl één of meerdere lijsten werden ingediend voor één of meerdere andere werknemerscategorie(en).
In dit geval wordt de kiesprocedure voortgezet voor de andere werknemerscategorie(en). Een stembureau wordt samengesteld voor deze categorie(en). Het stembureau van de categorie die het grootste aantal kiezers telt, stelt de stopzetting van de kiesprocedure vast op de vooravond van de overhandiging of de verzending van de oproepingsbrieven. Volgend op de vaststelling van de gedeeltelijke stopzetting moet er niet overgegaan worden tot de samenstelling van een stembureau voor de betrokken categorie, noch tot de overhandiging of de verzending van de oproepingsbrieven voor deze werknemerscategorieën.
De gedeeltelijke stopzetting moet worden vastgesteld in een proces-verbaal overeenkomstig het model voorzien door de wet, met vermelding van de redenen waarom er geen stemming heeft plaatsgevonden.
Dit proces-verbaal moet verzonden worden naar de Directeur-Generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD WASO, ofwel per post ofwel op elektronische wijze via de webapplicatie die voor de sociale verkiezingen werd voorzien.
Een afschrift van dit proces-verbaal moet naar de werkgever verzonden worden, alsook naar, bij een aangetekend schrijven, de betrokken representatieve werknemers en kaderledenorganisaties. Er moet echter niet overgaan worden tot deze verzending indien het afschrift overgemaakt werd aan de Directeur-Generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD WASO via het uploaden van het proces-verbaal op de webapplicatie die voor de sociale verkiezingen werd voorzien.
Ten laatste 2 dagen na de voorziene datum voor de verkiezingen wordt een bericht met de vaststelling van gedeeltelijke stopzetting aangeplakt ter attentie van het personeel. Deze aanplakking mag worden vervangen door het ter beschikking stellen van een elektronisch document, voor zover alle werknemers hiertoe tijdens hun normale werkuren toegang hebben.
Een gedeeltelijke stopzetting is ook toegelaten voor één of meerdere werknemerscategorieën wanneer voor de betrokken werknemerscategorie slechts één kandidatenlijst werd ingediend door één enkele representatieve werknemersorganisatie of één enkele representatieve organisatie van kaderleden of één enkele groep van kaderleden, en wanneer het aantal kandidaten voorgedragen op deze lijst lager is dan of gelijk is aan het aantal toe te kennen gewone mandaten.
In dit geval moet het stembureau samengeroepen worden voor de betrokken categorie(en) op de vooravond van de overhandiging of de verzending van de oproepingsbrieven teneinde de gedeeltelijke stopzetting vast te stellen. Het stembureau stelt een proces-verbaal van gedeeltelijke stopzetting op overeenkomstig het model voorzien in de wet, met vermelding van de redenen waarom er geen stemming heeft plaatsgevonden. Volgend op deze vaststelling moeten de oproepingsbrieven niet overhandigd of verzonden worden. De kandida(a)t(en) is/zijn van rechtswege verkozen. Dit resultaat moet meegedeeld worden aan de FOD WASO, ofwel per post, ofwel via het invullen van de gegevens op de webapplicatie die voor de sociale verkiezingen werd voorzien. Het proces-verbaal van gedeeltelijke stopzetting moet verzonden worden naar de DirecteurGeneraal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD WASO, ofwel per post ofwel op elektronische wijze via de webapplicatie die voor de sociale verkiezingen werd voorzien. Een afschrift van dit proces-verbaal moet naar de werkgever verzonden worden, alsook naar, bij een aangetekend schrijven, de betrokken representatieve werknemers en kaderledenorganisaties. Er moet echter niet overgaan worden tot deze verzending indien het afschrift overgemaakt werd aan de Directeur-Generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD WASO via het uploaden van het document op de webapplicatie die voor de sociale verkiezingen werd voorzien.
Ten laatste 2 dagen na de voorziene datum voor de verkiezingen wordt een bericht met de vaststelling van gedeeltelijke stopzetting van de kiesprocedure door het stembureau aangeplakt ter attentie van het personeel. De namen van de van rechtswege verkozen werknemers vormen eveneens het voorwerp van de aanplakking. Als verkiezingen hebben plaatsgevonden voor andere werknemerscategorieën van dezelfde onderneming, moet de aanplakking van de van rechtswege verkozenen plaatsvinden na deze stemming om het resultaat van de verkiezingen niet te beïnvloeden.
De van rechtswege verkozen kandidaat geniet als effectief verkozene van de bescherming tegen ontslag van de wet van 19 maart 1991 houdende bijzondere ontslagregeling voor de personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden en in de comités voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen alsmede voor de kandidaat-personeelsafgevaardigden, zelfs indien hij de enige verkozene is en derhalve het orgaan niet zal kunnen functioneren.
Bron : art. 78 §2-3 van de wet
Oproeping van de kiezers
De kiezers worden door de werkgever voor de verkiezingen opgeroepen. De oproepingsbrief (hier een niet verplicht oproepingsbrief) wordt hen in de onderneming overhandigd ten laatste 10 dagen voor de datum van de verkiezingen.
Een bericht dat aangeplakt wordt op de laatste dag van deze overhandiging, duidt aan dat deze plaats heeft gehad. Dit uithangen mag worden vervangen door het ter beschikking stellen van een elektronisch document, voor zover alle werknemers hiertoe tijdens hun normale werkuren toegang hebben.
De kiezer die op de dagen waarop de oproepingsbrief wordt overhandigd niet in de onderneming aanwezig is, wordt opgeroepen bij een aangetekende brief. Hij kan ook worden opgeroepen door eender welk ander middel voor zover de werkgever een bewijs kan leveren van verzending van deze oproepingsbrief en van ontvangst door de bestemmeling. Bij ontstentenis van een bewijs van ontvangst door de bestemmeling, wordt de oproepingsbrief bij aangetekende brief verzonden ten laatste 8 dagen voor de dag van de verkiezingen. Van deze laatste plicht tot verzending per aangetekend schrijven kan worden afgeweken bij unaniem akkoord gesloten binnen de raad of het comité. Dit akkoord bepaalt de alternatieve wijzen van oproeping en de modaliteiten ervan. In dergelijk geval dient de werkgever aan de raad of aan het comité een lijst te bezorgen met de kiezers waarop dit akkoord betrekking heeft en met de gegevens die nodig zijn voor deze oproeping. Bij de uitwerking van dit akkoord dient het principe van vertrouwelijkheid te worden gerespecteerd. Dit akkoord wordt meegedeeld aan de representatieve organisaties van werknemers en van kaderleden, in dit laatste geval enkel wanneer de ingezette procedure gericht is op de oprichting van een raad.
In voorkomend geval kan de verzending zowel de oproepingsbrief voor de verkiezing van de raad als van het comité bevatten.
De oproepingsbrief moet de volgende vermelding bevatten: «Om de afvaardiging die zal worden verkozen een werkelijk vertegenwoordigend karakter te geven, hebben alle werknemers tot plicht aan de stemming deel te nemen». De oproeping moet ten minste melding maken van de datum en de plaats van de verkiezingen, alsook van het stembureau waarbij de werknemer zich moet aanmelden.
Ingeval per brief wordt gestemd, wordt de oproepingsbrief samen met het of de gestempelde stembiljet(ten) door de voorzitter van het stembureau overhandigd aan de kiezers die in de onderneming aanwezig zijn, ten laatste 10 dagen voor de datum van de verkiezingen. Deze overhandiging gebeurt tegen ontvangstbewijs. Voor de kiezers die niet aanwezig zijn in de onderneming op de dagen dat deze oproepingsbrieven en stembiljetten worden overhandigd, stuurt de voorzitter van het stembureau op de laatste dag van deze overhandiging de oproepingsbrief samen met het of de gestempelde stembiljet(ten) naar deze kiezers. Deze verzending geschiedt bij een dezelfde dag ter post aangetekende brief. De getuigen, op de hoogte gebracht door de voorzitter, mogen deze overhandiging en verzending van de oproepingsbrieven bijwonen. In voorkomend geval kan de aangetekende verzending zowel de oproeping en de stembiljetten voor de verkiezing van de raad als van het comité bevatten, alsook de stembiljetten voor arbeiders en bedienden in geval van gemeenschappelijk kiescollege. De oproepingsbrief moet de volgende vermelding bevatten: «Om de afvaardiging die zal worden verkozen een werkelijk vertegenwoordigend karakter te geven, hebben alle werknemers tot plicht aan de stemming deel te nemen». De volgend niet verplicht model van toelichting bij stemming per brief, bestemd voor de betrokken kiezers, mag kunnen gebruikt.
Het gevouwen en gestempelde stembiljet wordt in een eerste omslag gestoken, die open gelaten wordt en geen enkel opschrift draagt. Een tweede omslag, eveneens open doch gefrankeerd, wordt bij de zending gevoegd en draagt het volgende opschrift: «Aan de voorzitter van het stembureau voor de verkiezingen van de ondernemingsraad (of van het comité voor preventie en bescherming op het werk) van ...(naam van de onderneming), straat...,te...». Op deze omslag staan eveneens de aanwijzing van het stembureau «bedienden», «arbeiders», «jeugdige werknemers» of «kaderleden» alsook de vermelding «afzender» en de naam van de kiezer en de vermelding van het verplicht karakter van het plaatsen van de handtekening van de kiezer. Dit alles wordt aan de kiezer in een derde gesloten omslag overhandigd of verstuurd.
Deze voorschriften gelden voor elk stembiljet dat aan de kiezer wordt gezonden of overhandigd, met dien verstande dat de derde omslag zowel de oproeping en de stembiljetten voor de verkiezing van de raad als van het comité bevatten, alsook de stembiljetten voor arbeiders en bedienden in geval van gemeenschappelijk kiescollege.
Indien de stemming per brief geschiedt, steekt de kiezer, na zijn stem te hebben uitgebracht, het stembiljet rechthoekig in vieren gevouwen zodat de vakken bovenaan de lijsten naar binnen zijn gekeerd, terug in de eerste omslag.
Hij sluit deze eerste omslag en steekt hem in de tweede omslag waarop het adres van de voorzitter van het stembureau voorkomt; hij sluit deze tweede omslag en brengt er de vermeldingen op aan die hierboven zijn bepaald. De omslag met het stembiljet mag over de post of op onverschillig welke wijze worden verzonden. Deze moet aankomen voor de sluiting van de stemming.
Indien een kiezer meerdere stembiljetten ontvangt (voor de verkiezing van twee organen of in geval van gemeenschappelijk kiescollege) in één enkele buitenomslag, dient hij beide stembiljetten niettemin in aparte omslagen terug te zenden.
Bron : Art. 47 van de wet
Verzending per aangetekende brief van de oproepingsbrief bij ontstentenis van een bewijs van ontvangst
Verkiezingsdag– organisatie van de stemverrichtingen
De stemming heeft plaats in de lokalen die door de werkgever ter beschikking van de stembureaus worden gesteld.
De openingsuren van de stembureaus worden derwijze vastgesteld dat alle werknemers tijdens de werkuren aan de stemming kunnen deelnemen en zonder dat de goede werking van de onderneming erdoor kan verhinderd worden.
De kiesverrichtingen hebben plaats op een werkdag en moeten op dezelfde dag beëindigd zijn. Wanneer het echter niet mogelijk is de kiesverrichtingen tot één dag te herleiden, mogen zij gedurende verscheidene, zelfs niet achtereenvolgende werkdagen worden voortgezet, na akkoord van de raad of het comité of bij ontstentenis daarvan, van de vakbondsafvaardiging. Wanneer het niet mogelijk is alle werknemers toe te laten deel te nemen aan de verkiezing gedurende hun werkuren, betaalt de werkgever de verplaatsingskosten van de werknemers terug die zich naar de stembureaus begeven buiten hun werkuren.
Het algemeen principe is één stembureau per kiescollege. Dit betekent 1 tot 3 stembureaus voor het comité en 1 tot 4 stembureaus voor de raad.
Indien het nodig is en om niet teveel personeelsleden te moeten inzetten, is het mogelijk slechts één enkel stembureau op te richten voor de verschillende werknemerscategorieën, dus één bureau voor de verschillende kiescolleges samen. In dergelijk geval vraagt de aanwijzing van secretarissen en bijzitters een aantal toestemmingen: de wet voorziet namelijk dat de secretaris en de bijzitters van een stembureau op de kiezerslijst moeten voorkomen van hun werknemerscategorie (bijvoorbeeld een arbeider is secretaris van het stembureau voor arbeiders). Van dit principe kan afgeweken worden (bijvoorbeeld een bediende is secretaris van een stembureau voor arbeiders) mits een akkoord van de werknemersvertegenwoordigers of de representatieve werknemersorganisaties.
In de praktijk wordt in ieder geval sterk aangeraden om de verschillende werknemerscategorieën op verschillende uren te laten stemmen indien men opteert voor eenzelfde bureau (bijvoorbeeld de arbeiders stemmen van 9 tot 10 uur en de bedienden van 10 tot 11 uur).
Omgekeerd kan het bestaande inspraakorgaan, of zo er nog geen organen zijn, de werkgever, beslissen om verschillende stembureaus per kiescollege op te richten indien sommige kiescolleges een groot aantal kiezers bevatten, zodat het niet mogelijk is om hen in één zelfde stembureau te laten stemmen.
Eén van deze bureaus wordt als hoofdbureau van het kiescollege aangeduid en wordt belast om bij de stemopneming de stemresultaten van de verschillende bureaus te centraliseren, de mandaten te verdelen tussen de lijsten en de verkozenen aan te duiden. De andere bureaus vormen de secundaire bureaus.
Het stembureau draagt de verantwoordelijkheid voor de kiesverrichtingen en de werkgever moet het stembureau alle faciliteiten verlenen die voor het vervullen van zijn taak vereist zijn. De werkgever moet het voor elk bureau bestemd lokaal zo inrichten, dat het geheim van de stemming wordt bewaard. De voorzitter handhaaft de orde en zorgt ervoor dat de kiesverrichtingen regelmatig verlopen.
De voorzitter mag aan een kiezer die tengevolge van een lichaamsgebrek niet in staat is om alleen naar de voor de stemming bestemde plaats te gaan of om alleen zijn stem uit te brengen, toestemming geven om zich door iemand te laten begeleiden of bijstaan.
Bron : Art. 49 -50 en volg. van de wet
Verloop van de stemverrichtingen
Wanneer er een gemeenschappelijk kiescollege voor arbeiders en bedienden is opgericht, en in geval voor zowel kandidaten-arbeiders en kandidaten-bedienden lijsten werden ingezonden, krijgt de kiezer van de voorzitter een stembiljet met de naam van de kandidaten-bedienden en een ander met de naam van de kandidaten-arbeiders.
Wanneer er een gemeenschappelijk kiescollege voor arbeiders en bedienden is opgericht, en in geval alleen lijsten van kandidaat-bedienden zijn ingezonden, krijgt de kiezer (arbeiders en bedienden) van de voorzitter slechts één stembiljet met de naam van de kandidaten-bedienden; in geval enkel lijsten van de kandidaten-arbeiders zijn ingezonden, krijgt de kiezer (arbeiders en bedienden) van de voorzitter slechts één stembiljet met de naam van de kandidaten-arbeiders.
Wanneer afzonderlijke kiescolleges voor bedienden, voor arbeiders en voor kaderleden zijn opgericht, krijgt de kiezer van de voorzitter slechts één stembiljet, naargelang van de categorie van werknemers waartoe hij behoort.
Wanneer een gemeenschappelijk kiescollege voor de bedienden en de arbeiders en een afzonderlijk kiescollege voor de kaderleden is opgericht, ontvangen de kiezers die behoren tot het gemeenschappelijk kiescollege voor de bedienden en de arbeiders een stembiljet met de naam van de kandidaten-bedienden en een ander met de naam van de kandidaten-arbeiders, terwijl de kiezers die behoren tot het afzonderlijk kiescollege voor de kaderleden een stembiljet ontvangen met de naam van de kandidaten-kaderleden.
Wanneer een afzonderlijk kiescollege voor jeugdige werknemers is opgericht, krijgen de kiezers jonger dan 25 jaar van de voorzitter slechts één stembiljet met de naam van de kandidaten-jeugdige werknemers.
Als algemene regel geldt dat de kiezer niet meer stemmen mag uitbrengen dan er gewone mandaten te begeven zijn.
Wanneer hij zijn voorkeur wil geven aan één enkele voorgedragen lijst en met de orde van voordracht van de kandidaten van deze lijst akkoord gaat, stemt hij in het vakje boven een lijst (‘lijststem’).
Wanneer hij deze rangorde wil wijzigen, brengt hij één of meer naamstemmen uit in het vakje naast de naam van de kandida(a)t(en) van die lijst aan wie hij zijn voorkeurstem wil geven(‘naamstem(men)).
Bontstemmen (‘panacheren’) is verboden. Onder bontstemmen wordt verstaan, het uitbrengen van een naamstem voor kandidaten van verschillende lijsten door naast de naam van die kandidaten te stemmen. Deze wijze van stemmen leidt tot een ongeldige stem.
Na zijn stem in het hiervoor bestemde gedeelte van het lokaal uitgebracht te hebben, steekt de kiezer zijn gevouwen stembiljet in de stembus. Wanneer een gemeenschappelijk kiescollege voor arbeiders en bedienden is opgericht en gelijktijdig voor kandidaten-bedienden en voor kandidaten-arbeiders wordt gekozen, worden twee stembussen gebruikt die respectievelijk voor beide categorieën zijn bestemd.
Wanneer de kiezer de voorafgaande bepalingen niet naleeft kan de voorzitter zijn stembiljet terugnemen en vernietigen, maar hij moet hem een ander geven. De voorzitter moet eveneens een nieuw biljet geven aan de kiezer die zijn stembiljet heeft beschadigd. Het is zijn taak erover te waken dat het biljet dat hij in de stembus steekt geen enkel merk, scheur of vlek bevat dat zou kunnen leiden tot vernietiging.
Wanneer de kiesverrichtingen verschillende dagen duren, neemt de voorzitter van het bureau alle nodige maatregelen ter bewaring van de stembussen, van de stembiljetten en van de documenten betreffende de kiesverrichtingen.
De stembussen moeten op het einde van iedere kieszitting verzegeld worden.
De getuigen hebben het recht op de verzegelingsband een kenteken te plaatsen.
Voordat het bureau het proces-verbaal van de verkiezingen sluit, geeft de voorzitter aan het bureau de omslagen die hij van de per brief stemmende kiezers heeft ontvangen, maar zonder deze te openen.
De naam van ieder per brief stemmende kiezer wordt door de secretaris aangestipt op de kiezerslijst, net zoals voor de overige kiezers die ter plaatse kozen.
De voorzitter opent de buitenomslagen en steekt de binnenomslagen met stembiljetten in de daarvoor bestemde stembus, zonder dat deze binnenomslagen mogen geopend worden.
De beslissing om over te gaan tot elektronisch stemmen moet genomen worden door elke betrokken raad of comité, of bij ontstentenis, door de werkgever in akkoord met de vakbondsafvaardiging. Voorheen bepaalde de regelgeving dat deze beslissing unaniem genomen diende te worden binnen het orgaan. Nu deze specificatie werd geschrapt, betreft het voortaan een beslissing genomen volgens de voorschriften van het huishoudelijk reglement van het betrokken orgaan. Bij gebreke aan verdere bepalingen in het huishoudelijk reglement over de wijze van beslissingen nemen, zal niettemin de algemene regel van unanimiteit gelden, met name een unanieme beslissing van alle aanwezige leden binnen het orgaan.
Tot elektronisch stemmen kan worden overgegaan onder voorwaarde dat het aangewende informaticasysteem beantwoordt aan volgende voorwaarden:
- in overeenstemming zijn met de wettelijke en reglementaire bepalingen die de verkiezing van de personeelsafgevaardigden in de raden en de comités regelen;
- volgende gegevens registreren die moeten opgenomen worden in het proces-verbaal:
- de datum van de verkiezingen
- het betrokken orgaan
- het nummer van het stembureau
- het betrokken kiescollege
- het aantal kiezers die aan de stemming hebben deelgenomen (in geval van gemeenschappelijk kiescollege, brengt elke kiezer twee stemmen uit)
- het aantal blanco stemmen
- het aantal lijststemmen
- het aantal uitgebrachte lijststemmen enkel ten voordele van kandidaten van de lijst
- het aantal stemmen behaald door elke kandidaat
- het aantal effectieve mandaten per lijst
- de naam en de voornaam van de gewone verkozenen per lijst
- de naam en de voornaam van de plaatsvervangende verkozenen per lijst;
- een beeldscherm tonen dat bij het begin van de kiesverrichting een overzicht geeft van alle lijstnummers en letterwoorden van de kandidatenlijsten; wanneer de kiezer een lijst kiest, moeten de namen van alle kandidaten verschijnen in de volgorde van hun voordracht; deze overzichten moeten een waarborg van neutraliteit bieden;
- niet toelaten dat een ongeldige stem wordt geregistreerd; Wanneer meer naamstemmen worden uitgebracht op een lijst dan er toe te kennen mandaten zijn, of wanneer één of meerdere naamstemmen worden uitgebracht tegelijk met een lijststem, moet het beeldscherm een bericht tonen dat de kiezer erop wijst dat hij teveel naamstemmen heeft uitgebracht op een lijst of dat hij moet kiezen tussen een lijststem en één of meerdere naamstemmen zonder evenwel het aantal toe te kennen mandaten te overschrijden. De kiezer moet vervolgens worden uitgenodigd om zijn stemming te herbeginnen;
- de nodige waarborgen bieden inzake betrouwbaarheid en veiligheid en de onmogelijkheid verzekeren van elke manipulatie van de geregistreerde gegevens evenals het geheim der stemming;
- de bewaring verzekeren van de resultaten van de stemming en van de mogelijkheid tot controle van de stemverrichtingen en van de resultaten door de arbeidsgerechten.
Het informaticasysteem mag bovendien enkel worden gebruikt:
- indien het vergezeld is van een attest van de fabrikant dat het systeem beantwoordt aan de genoemde voorwaarden;
- indien de fabrikant ondersteuning kan waarborgen in geval van technische problemen die rijzen op het ogenblik van de verkiezingen;
- indien het door de fabrikant werd neergelegd bij de Directeur-generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD WASO, Ernest Blerotstraat 1 te 1070 Brussel, alwaar een attest van neerlegging zal worden overhandigd; merk op dat de rol van de FOD WASO zich hier beperkt tot depot, in die zin dat enkel systemen die bij haar worden neergelegd, gebruikt kunnen worden. Hiertoe publiceert de FOD de namen van de betrokken fabrikanten op haar website. De FOD WASO is echter niet verantwoordelijk voor de controle op de inhoud en de conformiteit van het neergelegde systeem.
De raad of het comité moet voorafgaandelijk ingelicht worden over de bovenvermelde punten. Deze beslissing is het voorwerp van een vermelding in het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt.
De leden van de stembureaus, de plaatsvervangende voorzitters en secretarissen, de getuigen en de kiezers, moeten een passende opleiding krijgen. Elk kiescollege moet afzonderlijk stemmen. De getuigen van het hoofdbureau kunnen de encodering van de kandidatenlijsten bijwonen.
Wanneer elektronisch gestemd en geteld wordt, dient de verdeling van de mandaten en de aanwijzing van de verkozenen niet noodzakelijk elektronisch te geschieden. Het moet mogelijk zijn bij elke betwisting van het resultaat van de verkiezingen een hertelling van de stemmen te laten plaatsvinden. Met het oog daarop moeten de elektronische dragers die voor de verkiezingen hebben gediend, in de onderneming verzegeld bewaard blijven.
Combinatie van elektronisch stemmen met stemming per brief : In geval elektronisch stemmen wordt gecombineerd met de mogelijkheid tot stemming per brief moeten de nodige waarborgen worden geboden om de geheimhouding te bewaren.
Met het oog daarop mag bij het elektronisch stemmen de stemming per brief enkel gebeuren via het hoofdstembureau. Van dat bureau moeten ook de eerste tien kiezers die zich aanmelden en niet de leden van dit stembureau mogen zijn, per brief stemmen. De regels betreffende de stemming per brief moeten ook hier nageleefd worden, hetgeen betekent dat de stembrieven van de genoemde kiezers, zoals voor de stemmers per brief, in blanco briefomslagen gestopt worden en gevoegd worden bij de omslagen met de stembrieven van de stemmers per brief.
De telling van de stemmen per brief zal daarna op elektronische wijze gebeuren in het hoofdstembureau in aanwezigheid van de getuigen, hetgeen betekent dat elke omslag opengemaakt zal worden en de voorzitter een elektronische stem zal uitbrengen overeenkomstig de voorkeur die op de stembrief aangeduid werd. Wanneer de stembrief meer naamstemmen telt dan er toe te kennen zetels zijn of in geval dat er tegelijkertijd één of meer naamstemmen en een lijststem uitgebracht werden, wordt deze stem beschouwd als een lijststem.
Elektronisch stemmen op afstand : Het afschaffen van het verplichte gebruik van magnetische kaarten had in principe niet tot gevolg dat de stemverrichtingen niet meer in een stembureau moesten plaatsvinden. Het gebruikte systeem moet de onmogelijkheid van elke manipulatie van de geregistreerde gegevens verzekeren en het geheim der stemming garanderen. Tot voor kort diende de kiezer die elektronisch stemde zijn stem nog steeds te ter plaatse te komen uitbrengen in het speciaal daartoe opgerichte stembureau.
Voortaan is het echter mogelijk te voorzien in een elektronische stemming op afstand. De raad, het comité of, bij ontstentenis, de werkgever in akkoord met de vakbondsafvaardiging, kan beslissen dat de kiezers toegelaten worden om hun elektronische stemming vanaf hun gebruikelijke werkpost uit te brengen, via een drager die aangesloten is op het beveiligde netwerk van de onderneming, en mits aan alle technische vereisten zoals hierboven bepaald voldaan is. Ook hier betreft het een beslissing genomen volgens de voorschriften van het huishoudelijk reglement van het betrokken orgaan. Bij gebreke aan verdere bepalingen in het huishoudelijk reglement over de wijze van beslissingen nemen, zal niettemin de algemene regel van unanimiteit gelden, met name een unanieme beslissing van alle aanwezige leden binnen het orgaan.
Het akkoord legt de bijzondere voorwaarden vast eigen aan de onderneming om het geheim van de stemming te verzekeren en elke beïnvloeding van het stemgedrag tijdens de stemming te voorkomen. Dit akkoord definieert eveneens ‘de gebruikelijke werkpost’. Het is aangewezen dat dit begrip door de partijen betrokken bij het akkoord in concreto wordt ingevuld, telkens rekening houdend met de specifieke tewerkstellingssituaties in de onderneming. Hierbij kunnen bepaalde situaties worden uitgesloten (cfr negatieve definitie, bijvoorbeeld een vrachtwagen is misschien wel de dagelijkse werkpost van de chauffeur, maar dit kan niet worden weerhouden in het kader van de sociale verkiezingen) en kunnen partijen maximaal rekening houden met de overige wettelijke toepassingsvoorwaarden (garantie geheim stemming en geen beïnvloeding, beveiligd netwerk…).
Tenslotte bepaalt het akkoord de modaliteiten met het oog op de goede werking van het stembureau, waarbij bijzondere aandacht dient te worden besteed aan de wijze van identificatie van de kiezers.
Tip: Met het oog op het goede verloop van de elektronische stemming op afstand, lijkt het aangewezen om in de oproepingsbrief gericht aan de kiezer een contact (mailadres, telefoonnummer …) te vermelden waarop de kiezer beroep kan doen in geval van technische of praktische problemen tijdens de stemming.
Bron : art. 54 en volg. en art. 71 en volg. (voor de elektronisch stemmen) van de wet
Stemopneming
Na het afsluiten van de stemverrichtingen, gaat het bureau over tot de stemopneming. Indien het nodig blijkt, kan de voorzitter beslissen om de opnemingsverrichtingen te verdagen. In dat geval moet hij alle nodige maatregelen treffen ter bewaring van de stembussen, van de stembiljetten en van de voor de stemming gebruikte documenten.
Indien in een gemeenschappelijk kiescollege tegelijkertijd voor arbeiders en bedienden gestemd werd, gebeuren de stemopnemingsverrichtingen voor elke categorie afzonderlijk.
De voorzitter van het stembureau opent de stembus en haalt er de omslagen uit met de per brief uitgebrachte stemmen. Hij opent deze omslagen en haalt er de stembiljetten uit, zonder ze open te vouwen. Wanneer één omslag meer dan één stembiljet bevat, worden deze ongeldig verklaard. De voorzitter doet de andere stembiljetten terug in de stembus en de inhoud ervan wordt gemengd. Daarna ledigt de voorzitter de stembus en telt de stembiljetten zonder ze open te vouwen. Het aantal wordt opgetekend in het proces-verbaal.
Wanneer een kiezer die voorkomt op de kiezerslijsten en die een biljet voor de stemming per brief ontvangen heeft, komt stemmen in het stembureau, wordt zijn stem als geldig beschouwd. De voorzitter van het stembureau zal zorgen voor de annulering van het biljet voor de stemming per brief van dezelfde kiezer.
Nu worden de stembiljetten opengevouwen en met de hulp van de bijzitters worden zij in volgende categorieën verdeeld:
-
de stembiljetten met geldige stemmen voor één enkele lijst of met naamstemmen voor één of meer kandidaten van deze lijst; een afzonderlijke categorie moet worden gevormd voor elke lijst in de volgorde van de lijstnummers
De stembiljetten met een stem bovenaan de lijst en met een stem ten gunste van één of meer kandidaten van dezelfde lijst worden bij deze reeks geschikt, de stem bovenaan de lijst wordt dan als de enig geldige beschouwd. Hetzelfde geldt indien het stembiljet meer naamstemmen telt dan er gewone mandaten te begeven zijn. Ongeldige naamstemmen worden dus omgezet in één geldige lijststem. -
de ongeldige stembiljetten
Zijn ongeldig:- andere stembiljetten dan die welke aan de kiezer werden overhandigd;
- stembiljetten waarop meer dan één stem bovenaan een lijst werd uitgebracht;
- stembiljetten waarop de kiezer terzelfdertijd een lijststem en één of meerdere naamstemmen voor één kandidaat of meerdere kandidaten van een andere lijst of meerdere lijsten heeft uitgebracht, of stembiljetten waarbij de kiezer een stem gaf aan de kandidaten van verschillende lijsten (gepanacheerde stembiljetten);
- stembiljetten waarvan de vorm of afmetingen zijn veranderd, die binnenin enig papier of voorwerp bevatten, of waarvan de kiezer door een teken, een schrapping of een merk zou kunnen worden herkend.
- de na de afsluiting van stemming binnengekomen stembiljetten;
- de stembiljetten teruggezonden in een omslag waarop de handtekening van de kiezer ontbreekt;
- de stembiljetten die teruggestuurd werden door een kiezer die reeds is komen stemmen in het stembureau.
-
De blanco stembiljetten
Zijn blanco, de stembiljetten waarop geen enkele stem is uitgebracht. -
De verdachte stembiljetten
Bij verdachte stembiljetten rangschikt de voorzitter de stembiljetten waaromtrent hijzelf aan de geldigheid twijfelt of waaromtrent een ander lid van het bureau voorbehoud meent te moeten maken over de geldigheid ervan. Hij parafeert deze verdachte stembiljetten.
De verdachte stembiljetten worden volgens de beslissing van de voorzitter bij de categorie gevoegd waartoe zij behoren.
De voorzitter vermeldt in het proces-verbaal het voorbehoud dat hijzelf of één of meer leden van het bureau menen te moeten maken.
Bij de beoordeling van de geldigheid van de stembiljetten moet een belangrijk onderscheid worden gemaakt tussen de tekens welke het gevolg kunnen zijn van de geringe handigheid van de kiezer bij het gebruik van het stempotlood en andere tekens. In het eerste geval (bijvoorbeeld onvolmaakt aangebrachte stemmingsmerk, niet volledig zwart maken van het wit middelpunt van het stemvakje) mag het bureau slechts dan het stembiljet ongeldig verklaren wanneer de kiezer zich klaarblijkelijk heeft willen kenbaar maken. Wat de andere al dan niet opzettelijke tekens betreft (bijvoorbeeld vlekken, scheuren, nagelkrabben, onregelmatige plooien, tekens met het potlood aangebracht buiten het stemvakje, enz.) geven deze aanleiding tot de ongeldigverklaring van het stembiljet zodra zij de kiezer doen kennen, zonder dat dient nagegaan te worden of een bedrieglijk inzicht aan de basis ervan ligt. Een stembiljet dat niet is ingevuld met het kiespotlood, mag niet enkel om deze reden ongeldig verklaard worden, behalve als de kiezer, zelfs ongewild, geïdentificeerd kan worden. In dezelfde zin is ook de kleur van de gebruikte balpen of het gebruikte potlood op zichzelf geen voldoende reden om te besluiten tot ongeldigheid van een stembiljet. De strikte toepassing van deze regels is noodzakelijk om het geheim van de stemming te waarborgen.
Het bureau dient evenwel ervan af te zien stembiljetten ongeldig te verklaren die lichte gebreken vertonen en klaarblijkelijk te wijten zijn aan het drukken of vervaardigen van het stembiljet of aan het snijden van het stempapier.
Bron : art. 60 en volg. van de wet
Opneming van de naamstemmen
De stembiljetten van iedere categorie, alsook het aantal door elke kandidaat behaalde naamstemmen, worden door het stembureau geteld.
Om tot de aanwijzing van de gewone verkozenen en van de plaatsvervangers van elke lijst te kunnen overgaan, is het nodig een opnemingstabel te gebruiken die als titel draagt: «Opnemingstabel van de onvolledige lijststembiljetten» ( onvolledige lijststembiljet = stembiljet met naamstemmen).
Bij het aflezen van de stembiljetten waarbij slechts aan enkele kandidaten van één lijst stemmen gegeven zijn, moet het lid van het bureau dat met het aanstippen belast is, naast de afgelezen namen, een streepje aanbrengen.
Op het proces-verbaal van de verkiezingen worden volgende inlichtingen meegedeeld:
- het aantal kiezers dat aan de stemming heeft deelgenomen;
- het aantal teruggenomen en ongebruikte stembiljetten. Deze stembiljetten alsmede de lijsten die voor het aanstippen hebben gediend, ondertekend door de leden van het bureau die ze aanstreepten en door de voorzitter, worden in een te verzegelen omslag gestoken. De getuigen hebben het recht hun opmerkingen in het proces-verbaal te doen opnemen en een kenteken aan te brengen op de verzegelde omslagen.
- de berekening door het stembureau van :
- het aantal ongeldige stemmen ;
- het aantal blanco stemmen ;
- voor elke lijst, het aantal bovenaan de lijst uitgebrachte stemmen ;
- voor elke lijst, het aantal van de ten gunste van de kandidaten van de lijst uitgebrachte stemmen ;
- het aantal door iedere kandidaat behaalde naamstemmen.
Wanneer deze verrichtingen zijn beëindigd, worden de stembiljetten, geschikt volgens hun categorie (geldige-, ongeldige-, blanco- en verdachte biljetten), en in afzonderlijke en gesloten omslagen gedaan. De voorzitter zendt deze omslagen naar de voorzitter van het hoofdbureau; indien er geen hoofdbureau bestaat, zendt hij ze onverwijld naar de werkgever.
Indien er een hoofdbureau bestaat worden de processen-verbaal van de secundaire stembureaus aan het hoofdbureau gezonden, ten einde dit te laten overgaan tot de verrichtingen die vermeld zijn in de hiernavolgende punten.
Het (hoofd)stembureau verdeelt de mandaten, wijst de gewone en plaatsvervangende gekozenen aan en rangschikt de niet verkozen kandidaten. Indien er een hoofdbureau is, gebeurt de verdeling en de aanwijzing door het hoofdbureau nadat het de processen-verbaal van stemopneming van de secundaire bureaus ontvangen heeft en nadat het de telresultaten van de verschillende secundaire bureaus heeft samengeteld.
Teneinde de mandaten onder de verschillende lijsten te verdelen, stelt het bureau het kiescijfer van elke lijst vast, door de optelling van:
- het aantal stembiljetten met een lijststem (= volledige lijststembiljetten) en
- het aantal stembiljetten met naamstemmen voor kandidaten van de lijst (= onvolledige lijststembiljetten).
Het kiescijfer van elke lijst moet achtereenvolgens gedeeld worden door de getallen 1, 2, 3, 4, 5 enz. (de delers). Hierdoor bekomt men een aantal quotiënten. Men houdt alleen rekening met een aantal van deze quotiënten (nuttige quotiënten geheten). Het aantal nuttige quotiënten is gelijk aan het aantal te verdelen mandaten.
De nuttige quotiënten plaatst men op volgorde van grootte, ongeacht de lijst waarop ze voorkomen en te beginnen vanaf het grootste quotiënt. Nu kent men aan elke lijst zoveel mandaten toe, als deze lijst quotiënten heeft bekomen gelijk aan of hoger dan het laatste nuttige quotiënt.
Wanneer verschillende lijsten gelijke nuttige quotiënten bekomen, is er betwisting omtrent de toekenning van het mandaat. Wanneer een mandaat met gelijk recht aan verschillende lijsten toekomt, wordt het toegekend aan de lijst met het hoogste kiescijfer. In geval van gelijkheid van kiescijfers gaat het mandaat naar de lijst waarop de kandidaat die bij de aanwijzing van de gewone verkozenen (zie lager: punt 5.5, tweede alinea) zich het bijkomend mandaat toegekend zou zien dat aan zijn lijst toekomt en die het meeste aantal stemmen behaald heeft, rekening houdend met de lijststemmen en de naamstemmen, of in geval van gelijkheid, aan deze kandidaat die de grootste anciënniteit in de onderneming heeft.
Wanneer een mandaat met gelijk recht aan verschillende lijsten toekomt, wordt het toegekend aan de lijst met het hoogste kiescijfer.
Bij gelijke kiescijfers, komt het mandaat toe aan de lijst waarop de kandidaat voorkomt die bij de aanwijzing van de gewone verkozenen, het bijkomend mandaat zou toegewezen krijgen indien het mandaat naar zijn lijst ging en die de meeste stemmen behaald heeft, rekening houdend met de lijststemmen en de naamstemmen, of bij gelijkheid, aan de kandidaat met de grootste anciënniteit in de onderneming. Het bijzonder verkiesbaarheidscijfer, eigen aan elke lijst wordt verkregen door het geheel van nuttige stemmen te delen door het aantal aan de lijst toegekende zetels plus één. Wanneer hierin een decimaal voorkomt, wordt het cijfer naar beneden afgerond voor een decimaal van 1 tot 4 en naar boven voor een decimaal van 5 tot 9.
Het geheel van nuttige stemmen wordt verkregen door het aantal volledige en onvolledige lijststembiljetten te vermenigvuldigen met het door de lijst bekomen aantal zetels.
Zodra het aantal zetels, toe te kennen aan elk van de lijsten, definitief is vastgesteld, moet het bureau nog slechts de verkozenen uitroepen. Wanneer het aantal kandidaten van een lijst gelijk is aan het aantal zetels, toegekend aan deze lijst, worden al de kandidaten zonder verdere verrichting verkozen verklaard. Wanneer er meer kandidaten zijn dan het aantal mandaten, toegekend aan de lijst, worden zij ten belope van het aantal zetels dat aan de lijst toegewezen is, toegekend aan de kandidaten die in volgorde van hun voordracht het verkiesbaarheidscijfer bereiken. Zijn er nog mandaten te begeven dan worden zij toegekend aan de kandidaten die de meeste naamstemmen hebben behaald. Bij gelijk stemmental is de volgorde van de voordracht beslissend. Alvorens tot deze aanwijzing over te gaan, worden de bovenaan de lijst uitgebrachte stemmen en die dus de voordrachtsorde ten goede komen, individueel toegekend aan de kandidaten bij wijze van overdracht, nadat deze stemmen met het aan de lijst toekomend aantal zetels vermenigvuldigd werden (de “pot” wordt verdeeld). De overdracht geschiedt volgens de orde van voordracht van de kandidaten, en voor elk van hen ten belope van het verkiesbaarheidscijfer van de lijst.
Onmiddellijk na de aanwijzing van de gewone afgevaardigden gaat het bureau over tot de aanwijzing van de plaatsvervangers.
Het aantal plaatsvervangers is gelijk aan het aantal gewone verkozenen.
Vooraleer de plaatsvervangers worden aangewezen, gaat het bureau over tot een nieuwe individuele toewijzing van de lijststemmen in de orde van voordracht; deze toewijzing geschiedt op dezelfde wijze als voor de gewone afgevaardigden, doch te beginnen met de eerste van de niet-verkozen kandidaten in de orde van voordracht.
De aanwijzing van de plaatsvervangers en de schikking van de niet-verkozen kandidaten gebeurt tijdens dezelfde toewijzingsronde. De aanwijzing van de plaatsvervangers en de niet-verkozen kandidaten evenals hun rangschikking zal worden uitgevoerd in functie van het aantal bekomen naamstemmen vermeerderd met de hen toegewezen lijststemmen bij de tweede individuele toewijzing van de lijststemmen.
In de hypothese dat een niet-verkozene moet zetelen als gevolg van het toepassen van de vervangingsregels, zal in eerste instantie rekening gehouden worden met hun rangschikking zoals opgenomen in het proces-verbaal van de verkiezingen en in tweede instantie zal men nakijken of de niet-verkozene van een 4-jarige of 2-jarige bescherming geniet. Als het een eerste kandidatuur betreft die niet tot verkiezing leidt, genieten niet-verkozenen een bescherming gedurende eenzelfde periode als voor de effectief verkozenen, namelijk tot de aanstelling van de verkozen werknemersafgevaardigden bij volgende verkiezingen. Kandidaten genieten echter slechts van een 2-jarige bescherming indien zij reeds kandidaat waren, ongeacht voor welk overlegorgaan, en niet verkozen werden bij de vorige verkiezingen.
De uitslag van de algemene telling van de stemmen en de namen van de gewone en plaatsvervangende verkozen kandidaten, alsook de schikking van de niet verkozenen kandidaten wordt opgetekend zoals bepaald in het model proces-verbaal. De getuigen hebben het recht om hun opmerkingen te laten opnemen in het proces-verbaal van de verkiezing.
Zodra de verrichtingen beëindigd zijn sluit het bureau, dat de mandaten heeft verdeeld, de gewone en plaatsvervangende verkozenen heeft aangewezen en de niet verkozen kandidaten heeft gerangschikt, het proces-verbaal af, dat door al de leden van het bureau wordt ondertekend. De voorzitter van het bureau zendt onmiddellijk, voor de raad of het comité:
- het origineel van de processen-verbaal naar de Directeur-generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD WASO, Ernest Blerotstraat 1, 1070 Brussel, met vermelding van het dossiernummer dat hun werd toegekend door voornoemde Algemene Directie. Deze verzending kan worden vervangen door het uploaden van een afschrift van dit document op de webapplicatie die precies daartoe werd voorzien ;
- een afschrift van de processen-verbaal naar de werkgever, die het tijdens de gehele legislatuur bewaart; Merk op dat deze bewaartermijn wordt voorgeschreven met het oog op de toepassing van eventuele plaatsvervangingen binnen het orgaan. De regels omtrent de bijzondere ontslagbescherming spelen in dit kader soms een rol: een kandidaat die slechts 2 jaar bijzondere ontslagbescherming geniet omdat hij twee (al dan niet opeenvolgende) keren niet verkozen werd, komt niet altijd in aanmerking als plaatsvervanger. Gelet hierop lijkt het aangewezen om het proces-verbaal langer te bewaren dan de wettelijk voorgeschreven termijn van één legislatuur. Dit kan in het GDPR-register worden verantwoord ;
- bij een aangetekend schrijven, een afschrift van de processen-verbaal naar de betrokken representatieve werknemers en kaderledenorganisaties. Hij moet echter niet overgaan tot deze verzending indien het proces-verbaal via upload op de webapplicatie overgemaakt werd aan de Directeur-generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD WASO;
Terzelfdertijd moeten de resultaten van de stemming aan de FOD WASO meegedeeld worden voor het opmaken van statistieken. Deze mededeling gebeurt langs elektronische weg op de webapplicatie van de FOD WASO overeenkomstig de nadere regels vastgesteld door voornoemde FOD. Bij ontstentenis zullen deze gegevens verzonden worden door middel van een papieren statistische steekkaart die wordt bekomen bij de FOD. Het (elektronisch dan wel via de post) doorgeven van deze statistische informatie door de werkgever aan de FOD WASO gebeurt in verplicht te doorlopen fasen, waarvan de eerste ten laatste aanvangt op X- 60.
Bron : art. 64 en volg. van de wet
Afsluiting van de kiesverrichtingen
Uiterlijk daags na de sluiting van de verrichtingen overhandigt de voorzitter de documenten die voor de verkiezingen hebben gediend, in verzegelde omslagen aan de werkgever.
In geval dat de verkiezingen zich uitspreiden over meerdere opeenvolgende dagen, wordt de afsluiting van de kiesverrichtingen uitgevoerd op de laatste dag.
De werkgever bewaart de documenten gedurende een periode van 25 dagen die volgt op de dag van de sluiting van de kiesverrichtingen. In geval van beroep bezorgt de werkgever de documenten aan het bevoegde rechtsorgaan.
Als er geen beroep wordt ingesteld of nadat de definitieve beslissing van het rechtsorgaan van beroep is gevallen, mag de werkgever 25 dagen na het einde van de kiesverrichtingen de stembiljetten vernietigen.
Aanplakking van de uitslagen van de verkiezingen en samenstelling van de raad of het comité
Uiterlijk twee dagen na de sluiting van de kiesverrichtingen wordt door de werkgever op dezelfde plaatsen waar het bericht met de datum van de verkiezingen werd aangeplakt, een bericht aangeplakt met de uitslag van de stemming en de samenstelling van de raad of het comité. Dit bericht vermeldt duidelijk en nauwkeurig alle personeelsafgevaardigden en alle werkgeversafgevaardigden alsmede hun plaatsvervangers. Het moet aangeplakt blijven tot de vierentachtigste dag die volgt op deze van de stemming.
De uitslag van de stemming bepaalt welke effectieve en plaatsvervangende werknemersafgevaardigden zetelen.
De werkgeversafgevaardigden en hun plaatsvervangers worden niet verkozen: zij dienen door de werkgever te worden aangeduid. Deze afgevaardigden moeten een leidinggevende functie uitoefenen zoals deze is bepaald in het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt en moeten dus over de bevoegdheid beschikken om de werkgever te vertegenwoordigen en te verbinden. Let op: de preventieadviseur of de vertrouwenspersoon die deel uitmaakt van het personeel kan niet de functie van werkgeversafgevaardigde hebben.
Bij gebreke aan papieren aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt, wordt het bericht met de uitslag van de stemming en de samenstelling van de raad of het comité aangeplakt op de plaats waar het bericht dat de datum van de verkiezingen aankondigt zou zijn aangeplakt geweest indien het niet op elektronische wijze was ter beschikking gesteld.
Bron : art. 68, al. 4, van de wet
Beroep bij de arbeidsrechtbank tegen de verkiezingsuitslagen
Binnen de 13 dagen na de aanplakking van de uitslag van de stemming kunnen de werkgever, de werknemers, of de betrokken representatieve werknemers- en kaderledenorganisaties beroep instellen bij de arbeidsrechtbank met een verzoek tot gehele of gedeeltelijke nietigverklaring van de verkiezingen of van de beslissing de procedure stop te zetten of een verzoek tot verbetering van de verkiezingsuitslagen.
Een beroep wordt eveneens binnen dezelfde termijn ingesteld in het geval dat de leden van de werkgeversafvaardiging niet één van de leidinggevende functies, zoals omschreven tijdens de preëlectorale procedure, bekleden.
Voor de gerechtelijke procedure, zie infra « Y + 69 »
Bron : art. 78bis van de wet
Einde van de aanplakking (ter uitzondering van de verkiezingsuitslagen)
De berichten waarin de datum van de verkiezingen en de verkiezingskalender wordt aangekondigd, de kiezerslijsten, de lijsten met de kandidaten en de lijsten met de leden van de stembureaus, de verdeling van de kiezers, de overhandiging van de oproepingsbrieven voor de verkiezing blijven aangeplakt tot de vijftiende dag na de aanplakking van de verkiezingsuitslagen. Enkel in geval van beroep en tot de vierentachtigste dag na de aanplakking van de verkiezingsuitslagen, moeten deze berichten ter beschikking gesteld worden van de werknemers op hun eenvoudig verzoek. In dat geval dient hiertoe een bericht te worden aangeplakt op een duidelijke en zichtbare plaats.
Dit principe geldt eveneens indien de berichten bedoeld in het voorgaande lid niet werden aangeplakt, maar op elektronische wijze ter beschikking werden gesteld van de werknemers.
Bij uitzondering, het bericht met de aankondiging van de verkiezingsuitslagen en de samenstelling van de raad of het comité, blijft aangeplakt tot de vierentachtigste dag na de aanplakking ervan (zie infra “Y + 86”).
Bron : art. 45 van de wet
Einde van het bewaren van verkiezingsdocumenten
De werkgever bewaart de documenten gedurende een periode van 25 dagen die volgt op de dag van de sluiting van de kiesverrichtingen. In geval van beroep bezorgt de werkgever de documenten aan het bevoegde rechtsorgaan.
Als er geen beroep wordt ingesteld of nadat de definitieve beslissing van het rechtsorgaan van beroep is gevallen, mag de werkgever 25 dagen na het einde van de kiesverrichtingen de stembiljetten vernietigen.
Bron : art. 68, al. 4, van de wet
Eerste vergadering van de nieuwe raad of van het nieuwe comité en regels van plaatsvervanging
Is geen beroep tot nietigverklaring van de verkiezingen, tot verbetering van de verkiezingsresultaten, of tot nietigverklaring van de aanwijzing van een werkgeversafgevaardigde ingesteld, dan wordt de eerste vergadering van de raad of van het comité gehouden uiterlijk binnen 30 dagen na het verstrijken van de vastgestelde termijn van beroep, in de andere gevallen, binnen 30 dagen na de definitieve gerechtelijke beslissing tot geldigverklaring van de verkiezingen.
De bovenstaande algemene regel is evenwel alleen dan van toepassing wanneer geen bijzondere bepalingen in de huishoudelijke reglementen voorkomen waarbij een kortere termijn wordt bepaald.
Indien een beroep tot nietigverklaring van de verkiezingen, tot verbetering van de verkiezingsresultaten of tot nietigverklaring van de aanwijzing van een werkgeversafgevaardigde werd ingesteld, blijft de oude raad of het oude comité zijn taken uitvoeren tot de samenstelling van de nieuwe raad of het nieuwe comité definitief is geworden.
De raad of het comité vergadert ten minste éénmaal per maand op de datum, het uur en de plaats die door het ondernemingshoofd worden vastgesteld. Deze dient de raad of het comité ook samen te roepen wanneer ten minste één derde van de effectieve werknemersafgevaardigden hem hierom verzoekt.
In het kader van de gendergelijkheid werd aan de ondernemingsraad een nieuwe bevoegdheid toegekend. Voortaan is de raad bevoegd om van de werkgever na elke sociale verkiezing te ontvangen, een overzicht met betrekking tot de verhouding tussen de vrouwelijke en mannelijke kandidaten die voorkwamen op de definitieve kandidatenlijsten van de sociale verkiezingen, alsook de verhouding tussen de vrouwelijke en mannelijke verkozenen die zetelen in de ondernemingsraad of in het comité voor preventie en bescherming op het werk. De genoemde inlichtingen dienen te worden weergegeven in verhouding tot het totaal aantal vrouwelijke en mannelijke werknemers in de onderneming.
De werkgever moet dit overzicht voorleggen en bespreken in de loop van de 6 maanden die volgen op de aanplakking van de verkiezingsresultaten met het oog op het bewerkstelligen van dezelfde verhouding vrouwelijke en mannelijke kandidaten op de kandidatenlijsten in vergelijking met de verhouding mannelijke en vrouwelijke werknemers in de onderneming. Het overzicht wordt overgemaakt aan de leden van de raad, of bij ontstentenis hiervan aan de leden van de vakbondsafvaardiging.
Aanduiding van een secretaris: De secretaris van de raad of het comité maakt de notulen van iedere vergadering op.
Bij ontstentenis van akkoord over de aanwijzing van de secretaris van de raad en bij ontstentenis van bijzondere bepalingen in het huishoudelijk reglement, wordt de secretaris aangeduid door de representatieve werknemersorganisatie of door de representatieve kaderledenorganisatie waarvan de lijst het grootste aantal stemmen heeft behaald voor alle categorieën samen.
Indien er verschillende huishoudelijke reglementen van toepassing zijn, wordt alleen datgene toegepast dat opgesteld is door het paritair orgaan waartoe het grootste aantal werknemers behoort die deel uitmaken van de onderneming.
Het secretariaat van het comité wordt verzekerd door de Interne Dienst, wanneer bij de werkgever één comité moet opgericht worden.
Wanneer een werkgever meerdere technische bedrijfseenheden heeft waarvoor een comité moet opgericht worden, wordt het secretariaat van het comité verzekerd door de afdeling van de Interne Dienst, die is opgericht voor de technische bedrijfseenheid waarvoor het desbetreffende comité is opgericht.
Bron : art. 81 en 84 van de wet
Beslissing van de arbeidsrechtbank over het beroep ingediend op Y+15
De arbeidsrechtbank waarbij de zaak aanhangig is gemaakt, doet uitspraak uiterlijk binnen de 67 dagen na aanplakking van de uitslag van de stemming. Zij kan inzage eisen van de processen-verbaal en van de stembiljetten.
Het vonnis wordt onmiddellijk ter kennis gebracht aan de werkgever, aan ieder van de gewone en plaatsvervangende verkozenen, aan de betrokken representatieve werknemers- en kaderledenorganisaties, aan de directeur-generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, belast met de inspraakorganen.
Bron : art. 78bis §1, al. 3, van de wet
Hoger beroep tegen deze beslissing bij het arbeidshof
Het arbeidshof neemt kennis van het hoger beroep tegen beslissingen in eerste aanleg van de arbeidsrechtbanken betreffende een verzoek tot gehele of gedeeltelijke nietigverklaring van de verkiezingen of van de beslissing de procedure stop te zetten of een verzoek tot verbetering van de verkiezingsuitslagen of in het geval dat de leden van de werkgeversafvaardiging niet één van de leidinggevende functies zoals omschreven tijdens de preëlectorale procedure, bekleden.
De termijn om in hoger beroep te gaan bedraagt 15 dagen na de kennisgeving van het vonnis, dus ten laatste 84 dagen na de stemming.
Bron : art. 78bis §2 van de wet
Verwijdering van de aangeplakte berichten
De berichten waarin de datum van de verkiezingen en de verkiezingskalender wordt aangekondigd, de kiezerslijsten, de lijsten met de kandidaten en de lijsten met de leden van de stembureaus, de verdeling van de kiezers, de overhandiging van de oproepingsbrieven voor de verkiezing blijven aangeplakt tot de 15de dag na de aanplakking van de verkiezingsuitslagen.
Enkel in geval van beroep en tot de 84ste dag na de aanplakking van de verkiezingsuitslagen, moeten deze berichten ter beschikking gesteld worden van de werknemers op hun eenvoudig verzoek. In dat geval dient hiertoe een bericht te worden aangeplakt op een duidelijke en zichtbare plaats. Dit geldt ook indien de bedoelde berichten niet werden aangeplakt, maar op elektronische wijze ter beschikking werden gesteld van de werknemers.
Bron : art. 45 van de wet
Beslissing van het arbeidshof
Het arbeidshof waarbij de zaak aanhangig is gemaakt, doet uitspraak binnen de 75 dagen die volgen op de uitspraak van het vonnis van de arbeidsrechtbank, dus ten laatste 144 dagen na de stemming.
Het arrest wordt ter kennis gebracht aan de werkgever, aan ieder van de gewone en plaatsvervangende verkozenen, aan de betrokken representatieve werknemers- en kaderledenorganisaties, aan de directeur-generaal van de Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, belast met de inspraakorganen.
De nieuwe verkiezingsprocedure vangt aan binnen de 3 maanden die volgen op de definitieve nietigverklaring. De kandidaten die werden voorgedragen voor verkiezingen die zijn nietig verklaard, genieten dezelfde bescherming als de overige kandidaten.
Voorgaande informatie wordt uitsluitend ter informatieve titel verstrekt en geldt niet als rechtsleer noch als juridisch advies. Het is niet bedoeld en dient aldus niet gebruikt te worden als vervanging voor gedegen en gepersonaliseerd juridisch advies van een deskundige terzake, afgestemd op uw specifieke situatie.